ویتامین E و خواص بیشمار آن
ویتامین E به عنوان یک ماده مغذی و آنتی اکسیدان در بدن عمل می کند. به طور طبیعی در برخی از مواد غذایی وجود دارد و گاهی به مواد غذایی دیگر اضافه می شود. ویتامین E در هشت شکل شیمیایی موجود است. آلفا توکوفرول شکلی از این ویتامین به بهترین نحو نیازهای غذایی انسان را تامین می کند.
1. یکی از ویتامینهای حاوی آنتی اکسیدان
بیشتر افراد از فواید آنتی اکسیدانها آگاه هستند، اما آنها دلیل این اهمیت را نمیدانند. آنتی اکسیدانها میتوانند برای محافظت از قلب، کنترل عوارض دیابت، مقابله با زوال عقل و حتی پشتیبانی از بینایی، مفید باشند.
شما میتوانید با گنجاندن میوهها و سبزیجات بیشتر در برنامه غذایی خود، مقدار آنتی اکسیدان مورد نیاز بدن را تأمین کنید. علاوه بر این، آنتی اکسیدانها در بسیاری از مواد غذایی بر پایه گیاهان، مانند چای و شکلات نیز وجود دارند.
2. مبارزه با رادیکالهای آزاد اکسیژن
اگرچه انواع مختلف از آنتی اکسیدانها وجود دارند، اما برخی از آنها نسبت به سایر آنتی اکسیدانها رایجتر هستند. ویتامینهای E و C و A از جمله رایجترین ویتامینهای آنتی اکسیدانی هستند. در اینجا معمولاً رادیکالهای آزاد اکسیژن، مورد نظر است. بدن ما بهطور طبیعی، این رادیکالهای اکسیژن را در نتیجه برخی فرایندهای بیولوژیکی تولید میکند.
این رادیکالها مضر هستند، زیرا میتوانند موجب آسیب زدن به سلولهای بدن شوند. ویتامین E به عنوان یک آنتی اکسیدان به بدن برای رها شدن از رادیکالهای آزاد اکسیژن، کمک میکند و مانع از آسیب سلولی میشود.
3. محافظت از DNA
رادیکالهای آزاد اکسیژن، گاهی اوقات میتوانند به DNA سلولهای سالم مختلف درون بدن شما حمله کنند. نقش اصلی DNA در بدن، مانند یک نقشه ساخت و طراحی است. یعنی به سلولهای شما برای تولید پروتئینهای ضروری خاص، فرمان میدهد.
وقتی رادیکالهای آزاد، DNA را مورد هدف قرار میدهند، این کار میتواند باعث شود DNA دستورهای غیر معمولی به سلولها بفرستد. این حادثه موجب میشود سلولها شروع به تقسیم غیر قابل کنترل و ایجاد تومور کنند. ویتامین E با حذف این رادیکالهای خطرساز، از DNA شما محافظت میکند.
4. تقویت سیستم ایمنی بدن
ویتامین E از راه حذف رادیکالهای آزاد از بدن و همینطور بهبود اثر ضد التهابی، موجب کندسازی روند پیری سلولهای بدن میشود. این ویتامین با تقویت سیستم ایمنی بدن و فراهم کردن آنتی اکسیدانها از شما در برابر بروز انواع زیادی از بیماریها محافظت میکند. یکی از مهمترین روشهایی که میتواند به سالم ماندن شما کمک کنند، استفاده از غذاهای حاوی ویتامین E است.
5. برخی از انواع ویتامین E نسبت به سایر ویتامینهای این گروه اثر محافظتی بیشتری فراهم میکنند
ویتامین E تنها یک ترکیب واحد نیست، بلکه این ویتامین بهصورت یک گروه از 8 شکل شیمیایی وجود دارد. این گروه از چهار توکوترینول و چهار توکوفرول، تشکیل شده است. به این ترکیباتف زمانی "ایزومر" گفته میشود که ترکیبات مختلف فرمول یکسان، اما نحوه چیدمان اتمهای متفاوت داشته باشند.
چهار ایزومر توکوترینول آلفا، بتا، گاما و دلتا و چهار توکوفرول آلفا، بتا، گاما، دلتا توکوفرول هستند. در تحقیقات مشخص شد که برای محافظت از سیستم ایمنی بدن، ایزومرهای آلفا توکوترینول و گاما توکوترینول، بیشترین اثرگذاری را دارند.
6. خواص برای کبد و متعادل کردن سطح کلسترول
حفظ وضعیت کلسترول بد LDL در سطح کم میتواند باعث کاهش خطر ابتلا به بیماری قلبی شود، البته کلسترول مفید HDL همان چیزی است که بدن به آن نیاز دارد. بیشتر افراد، کلسترول را به عنوان یک چیز بد میشناسند که موجب آسیب زدن به بدن و بروز بیماری قلبی میشود؛ اما این موضوع درباره کلسترول، درست نیست. اگرچه بالا بودن سطح کلسترول، خطرساز است، اما این به آن معنا نیست که کلسترول بهطور کلی، ماده بد و مضر است.
تنها زمانی کلسترول، دردسر ایجاد میکند که سطح کلسترول خون از حد طبیعی، بیشتر شود. کلسترول بهطور طبیعی در بدن از سوی کبد تولید میشود، زیرا بدن از این ماده مهم برای تولید هورمونهای خود استفاده میکند.
همچنین، وجود کلسترول برای عملکرد درست سلولها و اعصاب بدن، اهمیت دارد. به همین دلیل، برای حفظ سلامت بدن باید دقت کنید که سطح کلسترول شما متعادل باشد و ویتامین E میتواند به شما در رسیدن به این هدف کمک کند.
7. محافظت از قلب
کلسترول، یک ماده خطرساز محسوب نمیشود، اما سطح بالای آن در خون، مضر است. کلسترول به دو صورت کلسترول خوب (HDL) و کلسترول بد (LDL) طبقهبندی میشود. وقتی سطح کلسترول بد در خون افراد بالا باشد، آنها در معرض خطر حمله قلبی هستند. هنگامی که رادیکالهای آزاد از سوی کلسترول بد اکسید میشوند، احتمال نفوذ آن به دیواره رگها بیشتر میشود.
ویتامین E به عنوان یک آنتی اکسیدان میتواند نقش مهمی در جلوگیری از اکسیداسیون کلسترول که موجب تشکیل کلسترول بد LDL و افزایش خطر ابتلا به بیماری قلبی میشود، ایفا کند.
8. تأمین بسیاری از مواد مغذی
توصیه میشود که بهجای مصرف مکمل ویتامین E، منابع غذایی طبیعی حاوی این ویتامین را در برنامه غذایی خود بگنجانید. مواد غذایی، مانند بادام و اسفناج، سرشار از انواع ماده مغذی مفید و آنتی اکسیدانهایی هستند که برای حفظ سلامت شما اهمیت بسیاری دارند.
تغذیه مناسب برای بهبود و تقویت سلامت، مفید است. جهت کاهش سطح کلسترول بد در خون و محافظت از قلب، گنجاندن این مواد در برنامه غذایی نیز میتواند مفید باشد.
9. محافظت از سیستم عصبی
برای سیستم عصبی سالم داشتن، جذب مقدار کافی ویتامین E حیاتی است. ویتامین E با حذف رادیکالهای آزاد از بدن به محافظت از سیستم عصبی شما میپردازد. زمانی در معرض خطر ابتلا به کمبود ویتامین E قرار میگیرید که سطح این ویتامین در بدن، کاهش پیدا کند.
کمبود ویتامین E شما را در معرض خطر ابتلا به بیماریهای مغز و نخاع قرار میدهد. توجه به این نکته مهم است، زیرا بر اساس آخرین آزمایشهای بالینی صورت گرفته، برای پیشگیری از زوال عقل در بیماری آلزایمر، مصرف مکمل ویتامین E سودمند اثبات نشده است.
10. فواید برای پوست و جوانسازی آن
ویتامین E میتواند برای محافظت از پوست در برابر اثر زیانآور اشعه ماوراء بنفش مفید باشد. در یک تحقیق مشخص شد که استفاده از ویتامین E و ویتامین C بر روی پوست میتواند از پوست در برابر آسیب ناشی از نور خورشید محافظت کند. این یکی از دلایلی است که چرا یک برنامه غذایی سرشار از ویتامین E و سایر آنتی اکسیدانها موجب ظاهر سالم و جوانسازی پوست میشود.
در یک بررسی دیگر مشخص شد که ویتامین E یک ترکیب بسیار عالی برای جوانسازی پوست محسوب میشود. همین موضوع، باعث شده است که استفاده از ویتامین E به عنوان یک روش طبیعی بسیار خوب برای جلوگیری از پیری پوست، در نظر گرفته شود.
11. خواص برای مو و تحریک رشد آن
ویتامین E میتواند یک نرمکننده عمیق و خوب برای مو باشد و درخشندگی و رطوبت مورد نیاز آن را تأمین کند. همچنین میتواند موها را برای رشد بیشتر، تحریک کند. بهعنوان یک آنتی اکسیدان عالی میتواند خاصیت ترمیمکنندگی برای موهای آسیبدیده داشته باشد.
برای این کار میتوانید ویتامین E را مستقیم روی موهای خود بمالید یا میزان استفاده از مواد غذایی حاوی ویتامین E را افزایش دهید. برخی از محصولات مراقبت از مو، حاوی ویتامین E هستند تا برای درمان آسیبدیدگیهای مو، اثرگذاری بیشتری داشته باشند.
12. اهمیت ویتامین E در دوران بارداری (خواص این ویتامین برای زنان)
اگر در دوران بارداری قرار دارید، باید سعی کنید تا حد امکان یک برنامه غذایی سالم و متعادل برای خود تهیه کنید. یعنی باید از میزان دقیق مواد مغذی مختلف که دریافت میکنید، آگاه باشید. برخی از مواد مغذی ضروری که باید به آنها توجه داشته باشید، شامل ویتامینها هستند.
با یک برنامه غذایی سالم میتوانید مقدار مناسبی از ویتامینها در بدن را فراهم کنید که این کار به رشد و تکامل جنین شما کمک کند. البته ویتامین E نیز از این قاعده، مستثنی نیست.
در دوران بارداری، باید غذاهای سرشار از ویتامین E استفاده کنید. با این حال، در دوران بارداری باید از مصرف مکملهای ویتامین E خودداری کنید. در تحقیقات مشخص شد که مصرف مکملهای ویتامین E باعث بروز عوارض جانبی، مانند درد شکم در زنان باردار میشود. همچنین، این مکملها ممکن است باعث بروز خطر پارگی زودرس غشاها شوند.
13. درمان اختلال متابولیسم چربیها
ویتامینها میتوانند به دو صورت ویتامینهای محلول در آب یا ویتامینهای محلول در چربی باشند. ویتامینهای محلول در آب، شامل ویتامینهای B کمپلکس و اسید فولیک هستند و ویتامینهای محلول در چربی، شامل ویتامین E، ویتامین K، ویتامین D و ویتامین A هستند. همانطور که میبینید، ویتامین E یک ویتامین محلول در چربی، محسوب میشود.
یعنی برای این که بدن بتواند ویتامین E جذب کند و از همه مزایای آن برای سلامتی بهره ببرد، باید مقدار کمی چربی در برنامه غذایی خود داشته باشید. برخی از افراد، به دلیل ابتلا به بیماریهای خاصی نمیتوانند چربیها را درست هضم یا جذب کنند و همین موضوع، آنها را مستعد ابتلا به کمبود ویتامینهای محلول در چربی میکند.
14. درمان فیبروز کیستیک
فیبروز کیستیک، بیماری ژنتیکی (ارثی) محسوب میشود که بر ارگانهای مختلف بدن، اثر میگذارد. ارگانی که مورد هدف اصلی قرار میگیرد، ریه است، اما میتواند بر کبد و پانکراس (لوزالمعده) نیز اثر بگذارد. افرادی که دچار فیبروز کیستیک هستند، ترشحات غلیظ در لوزالمعده خود دارند. لوزالمعده، بهطور طبیعی، برای کمک به هضم انواع مختلف غذا در بدن، آنزیمهای مختلف ترشح میکند.
با این حال، در بیماری فیبروز کیستیک، این ترشحات غلیظ، مانع از عبور آنزیمها به داخل روده کوچک میشوند. در نتیجه، جذب برخی از مواد مغذی را دچار مشکل میکنند. این مواد مغذی، شامل ویتامینهای محلول در چربی A ، K ، E و D هستند. همین موضوع، باعث کاهش سطح این مواد مغذی در بدن میشود.
15. کمک به بسیاری از عملکردهای بیولوژیکی
ویتامین E یک آنزیم محلول در چربی است. این به آن معنی است که میتواند با غشاهایی که سلولهای بدن ما را احاطه کردهاند، ترکیب شود. از آنجا که ویتامین E یک آنتی اکسیدان قوی محسوب میشود، مانع از اثرگذاری رادیکالهای آزاد بر این سلولها میشود. ویتامین E میتواند فعالیت آنزیمهای مختلف را تنظیم کند.
انواع خاصی از این ویتامین میتوانند آنزیم پروتئین کیناز C (PKC) را که بر رشد عضلات صاف اثر میگذارد، مهار کنند. ویتامین E همچنین میتواند موجب افزایش اثربخشی یک ضد انعقاد خوراکی متداول به نام وارفارین شود.
سخن پایانی
ویتامین E بهعنوان یک آنتی اکسیدان میتواند نقش مهم در جلوگیری از اکسیداسیون کلسترول که موجب تشکیل کلسترول بد LDL و افزایش خطر ابتلا به بیماری قلبی میشود، داشته باشد.
منبع : سلام دکتر